De in 1996 door Libéma Vrijetijdsparken BV, Exploitatiemaatschappij Sportiom BV, Gemeente ‘s-Hertogenbosch, Ontwikkelingsmaatschappij NV en Verhuurmaatschappij NV gesloten koepelovereenkomst eindigt op 31-12-2018. Zoals toegelicht in het raadsvoorstel uit 2007 (nr. 07.0543) wordt in de gemeentebegroting tot nu toe uitgegaan van exploitatie van het Sportiom t/m 2025, ongeacht door welke partij, op basis van gelijkblijvende uitgangspunten en afspraken. De financiële meerjaren prognose t/m 2025 wordt jaarlijks als bijlage opgenomen bij de begroting ten behoeve van uw Raad.

Waardering Ontwikkelingsmaatschappij

De aandelen (100%) van de gemeente in de Ontwikkelingsmaatschappij zijn gewaardeerd tegen oorspronkelijke verkrijgingsprijs (€ 19,1 mln.), waarbij rekening dient te worden gehouden met duurzame waardevermindering. Daarom is in de gemeentelijke jaarrekeningen vanaf de aanvang van de exploitatie in 1998 een risicoreserve gevormd (later omgezet in een voorziening), welke op 31 december 2025 toereikend moest zijn om deze duurzame waardevermindering van de deelneming in de Ontwikkelingsmaatschappij te compenseren. De gevormde voorziening werd ook gebruikt ter egalisatie van een aantal kosten- en opbrengstenposten die verband houden met (het gemeentelijke aandeel in) de exploitatie van het Sportiom. Dit betreft onder andere de bijdragen uit de dienstverleningsovereenkomst met de exploitatiemaatschappij, de personele kosten van (oud-)medewerkers van de gemeente in Sportiom, de kosten van vervanging van technische installaties en daarnaast de opbrengsten van verenigingen, particulieren en scholen.

Met ingang van 2010 is de waarderingssystematiek gewijzigd. Vanaf dat jaar wordt jaarlijks door de gemeente een exploitatievergoeding/kapitaalstorting verstrekt aan de Ontwikkelingsmaatschappij, in plaats van de vorming van een risicovoorziening door de gemeente. De reden van deze (budgettair neutrale) wijziging was dat de deelneming te hoog was gewaardeerd op de balans van de gemeente en dat sprake was van een structureel verliesgevende onderneming. In de jaarrekeningen 2010 en 2012 van de gemeente is daarnaast een voorziening gevormd van € 4,5 mln.

Vanaf de aanvang van de exploitatie van het Sportiom is de waardering van de aandelen van de gemeente (tussentijds) dus hoger dan de feitelijke waarde (eigen vermogen) van de Ontwikkelingsmaatschappij (het verschil ultimo 2016 bedraagt € 9,4 mln. o.b.v. de concept jaarrekening 2016). De waardevermindering wordt gedurende de looptijd van de exploitatie gecompenseerd door middel van de jaarlijkse exploitatiebijdrage/kapitaalstorting door de gemeente, welke structureel is voorzien in de begroting.

Bij de bepaling van het verwachte vermogen van de Ontwikkelingsmaatschappij ultimo 2025 wordt uitgegaan van een waarde van het pand Sportiom van € 7,5 mln. Uiteraard zal te zijner tijd moeten blijken wat de feitelijke marktwaarde op dat moment is.

In de koepelovereenkomst is de bepaling opgenomen dat de Ontwikkelingsmaatschappij de aandelen van Libéma (15%) in de Verhuurmaatschappij moet overnemen voor € 3,4 mln. Rekening houdend met onder andere deze betalingsverplichting van € 3,4 mln., resteert ultimo 2025 een maximaal risico van € 1,8 mln., nog uitgaande van voorzetting van de exploitatie t/m 2025.

Bij beëindiging van de koepelovereenkomst en overname van de aandelen per 31-12-2018 wordt de Ontwikkelingsmaatschappij 100% aandeelhouder in de Verhuurmaatschappij en zijn alle financiële baten, lasten, bezittingen en schulden in de Verhuurmaatschappij voor rekening van de Ontwikkelingsmaatschappij (en dus gemeente ’s-Hertogenbosch). Hiermee is rekening gehouden in

bovengenoemd risicobedrag van € 1,8 mln.

Berekening:

2016                       2018                     2025

Waardering aandelen gemeente                                € 19,1 mln              € 19,1 mln           € 19,1 mln

Gevormde voorziening                                               €   4,5 mln              €   4,5 mln           €   4.5 mln

Netto waardering                                                        € 14,6 mln              € 14,6 mln           € 14,6 mln

Eigen vermogen Ontwikkelingsmaatschappij          €   5,2 mln             €   7,3 mln            € 16,2 mln

Overname aandelen Libéma (2018)                                                         €   3,4 mln            €   3,4 mln

Eigen vermogen na overname aandelen                                                 €   3,9 mln            € 12,8 mln

Tekort (eigen vermogen -/- netto waardering)   -/-   € 9,4 mln         -/- € 10,7 mln         -/- € 1,8 mln

Exploitatie vanaf 2019

Op 7 maart 2017 heeft uw Raad ingestemd met het voorstel tot voortzetting van de exploitatie van het Sportiom voor de periode 2019 t/m 2038, met als een van de uitgangspunten dat deze past binnen de huidige financiële ruimte, onderdeel Sportiom, in de gemeentelijke meerjarenbegroting (t/m 2038). Inmiddels is de aanbestedingsprocedure in volle gang en verwachten we in mei/juni 2018 de exploitatie van het Sportiom 2019-2038 definitief te gunnen aan de nieuwe exploitant.

Tot nu toe werd in de gemeentebegroting uitgegaan van exploitatie van het Sportiom t/m 2025. Op basis van de meerjaren prognoses werd een eenmalig tekort van € 1,8 mln. ultimo 2025 gemeld in de risicoparagraaf.

Wij verwachten dat alle lasten die samenhangen met de nieuwe verlengde exploitatie van het Sportiom, passen binnen de beschikbare middelen zoals opgenomen in de meerjaren gemeentebegroting, bij voortzetting van de huidige begrotingssystematiek Sportiom. Ondanks de zorgvuldige en goede voorbereiding kan het aanbestedingstraject mislukken, met het risico dat geen nieuwe exploitatieovereenkomst gesloten kan worden, ingaande op 1 januari 2019. In bovengenoemd voorstel heeft uw Raad tevens besloten om in dat geval de exploitatie als gemeente (tijdelijk) ter hand te nemen. Het eventuele financiële risico kan op het moment van samenstelling van de jaarrekening nog niet worden ingeschat en is derhalve PM geraamd.

Zie Ontwikkelingsmaatschappij Sport en Vrije Tijd ’s-Hertogenbosch N.V.

Binnen de exploitatie van Combibad Kwekkelstijn is het buitenbad door de weersafhankelijkheid een risicofactor. Een slechte zomer betekent jaarlijks een omzetverlies van circa € 30.000. De hoogte van de algemene reserve binnen deze vennootschap tot maximaal € 90.000 is toereikend om enige slechtere jaren van het buitenbad op te kunnen vangen.

De inhuur van personeel voor het buitenbad is seizoens- en weersafhankelijk, dit is één van de belangrijkste beheers aspecten en aandachtspunten voor kostenbewaking door Kwekkelstijn. Een  nieuw ingevoerd roostersysteem draagt daar aan bij. De voorbereidingen zijn gestart om in 2018 te komen tot een semipermanente overkapping van het 25 meter buitenbassin. Het is de bedoeling dat in de zomerperiode het bassin dienst doet als buitenbassin en de overige jaargetijden als extra trainings- en wedstrijdbinnenbassin voor met name zwemverenigingen en banenzwemmers. Tussen de gemeente ’s-Hertogenbosch en Exploitatiemaatschappij Combibad Kwekkelstijn B.V. is voor de jaren 2017 tot en met 2019 een exploitatie- en huurovereenkomst aangegaan op basis van de huidige situatie, dat wil zeggen zonder overkapt buitenbassin. De overkapping zal naar verwachting de hoogte van de benodigde gemeentelijke exploitatiebijdrage beïnvloeden. Zodra dit duidelijk is, zal een voorstel tot aanpassing van de exploitatieovereenkomst 2017-2019 worden gedaan.